Toplumun yaklaşık %2’sinde gözlenen, deriyi ve eklemleri ve tırnakları tutabilen otoimmün bir hastalıktır. Her yaşta ortaya çıkabilir, kroniktir, ataklarla ve sessiz devrelerle sürüp gider. Çeşitli şekilleri vardır. En sık görülen şeklinde, diz, dirsek, sırt ve kuyruk sokumu derisinde kızarıklık pullanma ve dökülme vardır. Eklemlerin tutulmasıyla gelişen artrite psöriyatik artrit denir. Halk dilinde adı sedef romatizmasıdır ve psoriyazisli hastaların dörtte birinde gözlenir. El, ayak parmaklarının eklemleri gibi küçük, diz, bilek eklemleri gibi büyük eklemleri ve omurgayı tutabilir. Eklemlerdeki hasar, romatoid artrite göre daha azdır. Bu hastalığın tedavisinde, hafif şekiller dışında, bağışıklığı baskılayan ilaçlar ve biyolojik ajanlar kullanılır.
Psöriyazis, çölyak hastalığı ve glutensiz diyet
Psöriyazis ile ilişkisi en fazla çalışılan hastalık çölyak hastalığı, gıdalar ise gluten içeren tahıllar olmuştur. AGA ile ilgili ilk çalışmalardan biri 1990’ların başında yapılmıştır ve 302 psöriyazisli hastada AGA IgA yüksekliğinin %16 olduğu saptanmıştır (1). Ardından yapılan çalışmalarda birbirini tutmayan sonuçlar alınmıştır. Bunlardan birinde hastalarda IgA ve IgG AGA antikorları kontrol grubundan farklı bulunmazken (2), bir başkasında IgA yüksekliği %34 oranında ve kontrol grubundan çok anlamlı artmış olarak saptanmıştır (3). Ülkemizden yayınlanmış bir çalışmada da IgG ve IgA AGA %24 olguda yüksek bulunmuştur (4). Bu çalışmalarda çölyak hastalığının otoantikorlarına da bakılmış, gerekenlere ince bağırsak biyopsisi de yapılmış ama çölyak hastalığı çok seyrek olarak saptanmıştır.
Glutensiz diyetin psoriyaziste etkisini araştıran bir çalışmada 33 AGA pozitif hasta ile 6 AGA negatif hasta değerlendirilmiştir. AGA yüksek olanların ancak ikisinde EMA’lar yüksek bulunmuştur. Histopatolojik olarak iki hastada da çölyak hastalığı saptanmıştır. Glutensiz diyete alınan bu 33 hastanın 30’u, yani neredeyse %91’i, 3 ay sonra yapılan değerlendirmede belirgin iyileşme göstermiştir. AGA negatif olanlarda glutensiz diyet sonuç vermemiştir (64/I). Çalışma 2000 yılında yayınlanmıştır ve doktorları ise psöriyaziste AGA IgA antikorlarını ilk çalışanlardır (1). Nasıl güzel bir sonuç değil mi? Aynı çalışmacılar tarafından, psoriyatik artritte de gluten ve çölyak hastalığı araştırması yapılmıştır. İnceledikleri 114 hastanın beşinde çölyak hastalığı bulunmuştur. Bu hastaları çıkardıklarında kalan 109 hastanın %17.4’ünde AGA IgA, %4.9’ünde AGA IgG yüksekliği saptanmıştır. Toplam %26’nın üzerinde glutenle ilişki var demektir (5).
Psoriyatik artritlerde ASCA araştırması, çeşitli eklem hastalıklarının da incelendiği bir çalışmada yapılmıştır. IgA ASCA pozitifliği incelenen 75 hastanın 7’sinde, IgG ASCA pozitifliği ise 4’ünde saptanmıştır. Toplam pozitiflik oranı %14.6 olup yüksek gibi gelse de, 78 kişilik kontrol grubunda bu sayılar sırasıyla 7 ve 8 dir ve oran daha yüksektir (15/IV Bağ Dokusu H).
Psöriyazis eozinofiller ve mast hücreleri
Psöriyazisli hastalarda kanda eozinofil (6,7) ve ECP (7-9) değerleri yüksek bulunmuştur. Bu hastaların onikiparmak bağırsaklarının biyopsilerinde de eozinofiller (9) ve mast hücreleri (10) artmıştır. Eozinofillerle ilgili ilk çalışmayı ve sindirim sistemiyle ilişkiyi araştıran son iki çalışmayı yapanlar aslında hastalıkla gluten ilişkisi üzerinde çalışan ve glutensiz diyetle büyük başarı sağlayan doktorlardır.
Öneriler: Bu hastalarda önce kitabın V. bölümündeki kişisel önerilerden B planı uygulanmalıdır. Sonuç alınamayan olgularda, aynı bölümdeki genel önerilere uyulması yanında kişisel önerilerden A ve C planlarına geçilmesi yarar sağlayabilir.
Kitap: Artık Hastalığımla Baş Edebiliyorum (Mast Hücrelerinin Gizi), Nobel Tıp Kitabevleri.
64/I. Michaëlsson G, Gerdén B, Hagforsen E, Psoriasis patients with antibodies to gliadin can be improved by a gluten-free diet. Br J Dermatol. 2000 Jan;142(1):44-51.
1. Michaëlsson G, Gerdén B, Ottosson M, et al. Patients with psoriasis often have increased serum levels of IgA antibodies to gliadin. Br J Dermatol. 1993;129:667-73.
2. Sultan SJ, Ahmad QM, Sultan ST. Antigliadin antibodies in psoriasis. Australas J Dermatol. 2010;51:238-42.
3. Nagui N, El Nabarawy E, Mahgoub D,et al. Estimation of (IgA) anti-gliadin, anti-endomysium and tissue transglutaminase in the serum of patients with psoriasis. Clin Exp Dermatol. 2011;6:302-4.
4. Akbulut S, Gür G, Topal F, et al. Coeliac disease-associated antibodies in psoriasis. Ann Dermatol. 2013;25:298-303.
5. Rudsander Lindqvist U,A, Boström A, Nilsson B, Michaëlsson G. IgA antibodies to gliadin and coeliac disease in psoriatic arthritis. Rheumatology (Oxford). 2002 ;41:31-7.
6. Lundin A, Fredens K, Michaëlsson G, Venge P. The eosinophil granulocyte in psoriasis. Br J Dermatol. 1990;122:181-93.
7. Mansur AT, Göktay F, Yaşar SP. Peripheral blood eosinophilia in association with generalized pustular and erythrodermicpsoriasis. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2008;22:451-5.
8. Kim TY, Park HJ, Kim CW. Eosinophil cationic protein (ECP) level and its correlation with eosinophil number or IgE level of peripheral blood in patients with various skin diseases. J Dermatol Sci. 1997;15:89-94.
9. Michaëlsson G, Kraaz W, Gerdén B, et al. Patients with psoriasis have elevated levels of serum eosinophil cationic protein and increased numbers of EG2 positive eosinophils in the duodenal stroma. Br J Dermatol. 1996;135:371-8.
10. Michaëlsson G, Kraaz W, Hagforsen E, et al. Psoriasis patients have highly increased numbers of tryptase-positive mast cells in the duodenal stroma. Br J Dermatol. 1997;136:866-70.
15/IV Bağ Dokusu H..Riente L, Chimenti D, Pratesi F,et al. Antibodies to tissue transglutaminase and Saccharomyces cerevisiae in ankylosing spondylitis and psoriatic arthritis. J Rheumatol. 2004;31:920-4.
