Halk arasında yarım baş ağrısı olarak bilinir ama hastaların ancak yarısında bu özelliği gösterir. Günlük hayatı engelleyecek kadar şiddetli ve zonklayıcı olabilen, bazen 3-4 güne kadar uzayabilen ataklarla seyreden bir hastalıktır. Kadınlarda sık gözlenir, yaşam kalitesini ve sosyal yaşamı bozar. Bu ağrıların, aura adı verilen, genellikle görmeyle ilgili başlangıç belirtilerinin olduğu bir devresi vardır. Ataklar sırasında bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal gibi sindirim sistemiyle ilgili yakınmalar olabilir. Görme bozukluğu, ışık, ses ve kokuya karşı hassasiyet, baş dönmesi, uyuşukluk, güçsüzlük, konuşmada bozukluk, kafa derisinde hassasiyet gibi sinir sistemiyle ilgili yakınmalar da bulunabilir. Günümüzde migren oluşmasında mast hücrelerinin rolü artık kabul edilmektedir.
Migren ve IgG antikoru yüksek gıdalar
Son yıllarda IgG antikoru yüksek gıdaların diyetten uzaklaştırılması ile yapılmış dört çalışmanın üçünde iyi sonuçlar alınmıştır (50/I, 53/I, 67/I), bir çalışmada da iyileşme ilk ay gözlenmiş ama 12. haftada devam etmemiştir (68/I) (bk., kitap, s. 189-190). Bildirilen iyileşmelerin mekanizması kolayca açıklanabilir çünkü IgG antikorlarının antijenleriyle yapmış olduğu immün kompleksler mast hücrelerini uyaran önemli faktörler arasındadır.
Migren, çölyak hastalığı ve glutensiz diyet
Migren ve çölyak hastalığı ilişkisini araştıran çalışmalardan birinde 118 çölyak hastası incelenmiştir. Hastalarda baş ağrısı bulunma sıklığı %30, kontrol grubunda %14 olarak saptanmıştır. Bu farklılık istatistiksel incelemede anlamlı bulunmuştur. Çalışmada 25 gluten duyarlılığı olan hasta da incelenmiştir. Onlarda sıklık %56 bulunmuştur. Baş ağrısının şiddeti hem çölyaklılarda hem de gluten duyarlığı olanlarda, kontrol grubuna göre daha fazla hastada ağır olarak tanımlanmıştır (164).
Migrende çölyak hastalığı sıklığı ise, çocuklarda yapılan bir çalışmada tTG antikorlarıyla araştırılmıştır ve kontrol grubuyla aynı olan %2 oranı bulunmuştur (165). Bir başka çalışmada da bu oran % 4.4 saptanmıştır. 4 hasta glutensiz diyete alınmış, birinde hastalık tekrarlamamış, diğerlerinde de atakların sıklığı, süresi ve ağırlığında azalma saptanmıştır (166). Çocuklarda glutensiz diyete en iyi yanıt veren hastalıklardan birinin migren olduğu bildirilmektedir (50).
Öneriler
Migrende hem mast hücrelerinin hastalığın oluşmasındaki rolü hem de gıdalara özel IgG testine göre uygulanan diyetin tedavideki yararı konularında veriler fazladır. Tedaviye rağmen atakları sık tekrarlayan, şiddetli olan ve uzun süren hastaların, mast hücre uyarılmasını azaltmak amacıyla kitabın V. bölümündeki genel önerilere uymaları, doktorlarının da onayı ile kişiye özel önerilerden A ve C planlarını uygulamaları yararlı olabilir.
Kitap: Artık Hastalığımla Baş Edebiliyorum (Mast Hücrelerinin Gizi), Nobel Tıp Kitabevleri.
50/I.Alpay K, Ertas M, Orhan EK, Ustay DK, Lieners C, et al. (2010) Diet restriction in migraine, based on IgG against foods: a clinical double-blind, randomised, cross-over trial. Cephalalgia. 2010;30:829-37.
53/I. Aydinlar EI, Dikmen PY, Tiftikci A, Saruc M, Aksu M, et al. IgG-based elimination diet in migraine plus irritable bowel syndrome. Headache. 2013;53:514-25.
67/I.Arroyave Hernández CM, Echavarría Pinto M, Hernández Montiel HL.Food allergy mediated by IgG antibodies associated with migraine in adults. Rev Alerg Mex. 2007;54:162-8.
68/I. Mitchell N, Hewitt CE, Jayakody S, Islam M, Adamson J, et al. Randomised controlled trial of food elimination diet based on IgG antibodies for the prevention of migraine like headaches. 2011, Nutr J 10:85.
50. Diaconu G, Burlea M, Grigore I, Anton DT, Trandafir LM. Celiac disease with neurologic manifestations in children. Rev Med Chir Soc Med Nat Iasi. 2013;117:88-94.
164. Dimitrova AK, Ungaro RC, Lebwohl B et al. Prevalence of migraine in patients with celiac disease and inflammatory bowel disease. Headache. 2013;53:344-55.
165 Inaloo S, Dehghani SM, Farzadi F, Haghighat M, Imanieh MH. A comparative study of celiac disease in children with migraine headache and a normal control group. Turk J Gastroenterol. 2011;22:32-5.
166. Gabrielli M, Cremonini F, Fiore G, et al. Association between migraine and Celiac disease: results from a preliminary case-control and therapeutic study. Am J Gastroenterol. 2003; 98:625-9.
