|
Bu makaleyi sesli olarak dinleyebilirsiniz
 |
Glutenin etkisiyle oluşan, ama çölyak hastalığı gibi otoimmün veya buğday alerjisi gibi alerjik olmayan hastalıklar grubudur. 2011 yılından beri tıp bilimince kabul görmektedir. Gluten, buğday, arpa, çavdar gibi dünyadaki insanlarının büyük bir grubunun ana besin kaynağı olan tahılların proteinidir. İlk kez 1950’de tanımlanan çölyak hastalığı, glutenin içerdiği gliadinin tetiklediği bir otoimmün hastalıktır. Tıp dünyasında, glutenli tahıllarla çölyak hastalığı ve alerji dışında da bazı hastalıkların olabileceği, zaman zaman gündeme gelmiş ama hep göz ardı edilmiştir. Bu konuda en çok çalışanlar nörologlar ve psikiyatristlerdir. Hatta psikiyatristler, II. Dünya Savaşı sırasında, şizofreniden hastahane yatışlarının azalması gözlemine dayanarak, savaş şartlarında azalan tahıl tüketimiyle şizofreni ilişkisi üzerinde durmuşlardır. Benzer gözlemle çölyak hastalığının nedeninin ve tedavisinin bulunduğu, çölyak hastalığı konusunda anlatıldı.
Glutenin çölyak hastalığına bağlı olmadan, sindirim sistemiyle ilgili bir hastalık yapabileceği, ilk kez 1970’li yılların sonunda, ishali olan, ince bağırsağı normal bulunan ama glutensiz diyetle iyileşen bir hastada, hem de aynı isim kullanılarak gündeme gelmiştir (39). Ancak bu konunun tıp biliminde kabul edilmesi için 30 yıldan fazla zaman geçmiştir. Bu arada onca yıl, değil diğer sistemler, sadece sindirim sistemi rahatsızlığı olan pek çok hastanın yakınmaları, IgA veya IgG AGA pozitif olsa bile glutenle ilişkilendirilmemiştir.
Bu hastalıkta hem mide ve karın ağrıları, bulantı, mide yanması, şişkinlik, ishal, kabızlık, aşırı gaz çıkarma ve ağız aftları gibi sindirim sistemine hem de kansızlık, halsizlik, kas ve eklem ağrıları gibi diğer sistemlere ait yakınmalar vardır. Ama çok daha önemlisi başağrısından başlayarak, sinirlilik, zihin bulanıklığı, huy değişikliği, öğrenme zorlukları, şizofreni, otizm ve serebellar ataksiden beyin gelişme geriliklerine kadar değişen çok farklı nörolojik ve psikiyatrik hastalıkların da hastalık yelpazesinde yer almasıdır (bk., Kitap, s. 97-100).
Kitap: Artık Hastalığımla Baş Edebiliyorum (Mast Hücrelerinin Gizi), Nobel Tıp Kitabevleri
39. Ellis A, Linaker BD. Non-coeliac gluten sensitivity? Lancet. 1978; 1(8078):1358-9.
