Derinin rengini pigment denen maddeler oluşturur. Vitiligo, pigment kaybı nedeniyle derinin renginin yer yer açılması beyazlaşmasıdır. Burada, pigment hücrelerinin otoimmün hasarı söz konusudur. Hastaların kendilerinde ve aile bireylerinde diğer otoimmün hastalıklar sık gözlenir ve yarısı çocuklukta başlar (11). Vitiligo sağlıklı kişilerde görüldüğü gibi otoimmün hastalıkları olanlarda da gözlenebilir.
Literatürde, vitiligo ile çölyak hastalığı veya dermatitis herpetiformis birlikteliğini bildiren olgu sunumları bulunmaktadır ama dermatitis herpetiformisli 305 ve çölyaklı 383 hastada, çeşitli hastalıkların araştırıldığı bir çalışmada vitiligo ve alopesi areata çok seyrek bulunmuştur (12). Vitiligoda çölyak hastalığına ait otoantikorları araştıran bir çalışmada 64 vitiligolu hastayla 64 sağlıklı kişi incelenmiştir. EMA ve IgA tTGA antikorlarına bakılmıştır. Kontrol grubunda bu antikorların pozitifliği bulunmazken, vitiligo grubunda 2 hastada saptanmıştır. Oran %3.1 (13). Tabii bakılan antikorlar çölyak hastalığı tanısı için hassas olan antikorlardır. Gluten için IgA AGA ve IgG AGA antikorlarına bakılmış olsaydı nasıl sonuç alınırdı, bu bilinmemektedir.
Glutensiz diyetin etkisi konusunda ancak 2 olgu sunumundan yararlanılabilir. Birincisinde çölyak hastalıklı bir kız çocuğunda glutensiz diyetle deri renginin geri döndüğü bildirilmektedir (14). Diğerinde, 22 yaşında vitiligosu için uygulanan tedavilere yanıt vermeyen bir bayan hastada, glutensiz diyetin başarısı bildirilmektedir. İşin ilginç yanı hastanın araştırma yapılmadan körlemesine glutensiz diyete alınmasıdır (15). Hatta hastayı sunanlar çölyak hastalığı olsun olmasın tüm vitiligolulara glutensiz diyeti önermiştir.
Bu hastalıkta mast hücreleriyle ilgili, hastalığın oluşumunda rolleri olabileceğini düşündürebilen bir çalışma bulunmaktadır (16). Bir başka çalışmada da hastalığın oluşumunda histaminin rolü üzerinde durulmaktadır (17). Çok yeni yapılmış bir metaanalizde, vitiligo, alopesi areata ve atopik dermatit ilişkisi ortaya çıkmıştır (18). Atopik dermatit en önemli alerjik hastalıklarından biridir.
Öneriler: Mast hücreleri, eozinofil ve histamin konusundaki veriler, kitabın V. bölümündeki önerilerin yararlı olabileceğini akla getirmektedir. Tedaviye yanıt vermeyen hastalarda, eğer ipuçlarından (bk., Kitap, s.206) biri varsa, öncelikle genel öneriler yanında A ve C planları uygulanabilir. İpuçları negatifse, genel öneriler yanında gluten ve çölyak hastalığı araştırılması için B planının uygulanması iyi olur.
Kitap: Artık Hastalığımla Baş Edebiliyorum (Mast Hücrelerinin Gizi), Nobel Tıp Ktabevleri.
11. Silverberg NB. Pediatric vitiligo. Pediatr Clin North Am. 2014 ;61:347-66.
12. Reunala T, Collin P. Diseases associated with dermatitis herpetiformis. Br J Dermatol. 1997;136:315-8.
13. Shahmoradi Z, Najafian J, Naeini FF, Fahimipour F. Vitiligo and autoantibodies of celiac disease. Int J Prev Med. 2013;4:200-3.
14. Rodríguez-García C, González-Hernández S, Pérez-Robayna N,et al. Repigmentation of vitiligo lesions in a child with celiac disease after a gluten-free diet. Pediatr Dermatol. 2011;28:209-10.
15. Khandalavala BN, Nirmalraj MC. Rapid partial repigmentation of vitiligo in a young female adult with a gluten-free diet. Case Rep Dermatol. 2014;6(3):283-7.
16. Aroni K, Voudouris S, Ioannidis E, et al. Increased angiogenesis and mast cells in the centre compared to the periphery of vitiligo lesions. Arch Dermatol Res. 2010;302:601-7.
17. Panja SK, Bhattacharya B, Lahiri SC.Role of histamine as a toxic mediator in the pathogenesis of vitiligo. 2013 Nov;58(6):421-8.
18. Mohan GC, Silverberg JI.Association of Vitiligo and Alopecia Areata With Atopic Dermatitis: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Dermatol. 2015;151:522-8.
