Mekanik, fiziksel ve kimyasal nedenlerle oluşan çizgili kas hasarıdır. Kas hücrelerinin proteini olan miyoglobin dolaşıma katılır ve böbreklere zarar verir, böbrek yetersizliğine yol açar. Bu hastalarda kan potasyum seviyesi yükselir idrar rengi koyulaşır. Ağır olgularda kalp ritminde bozukluklar, şok ve şuur kaybı gelişebilir. En sık, depremlerde göçük altında kalmış kasların hasarlanması sonucu ve gene aynı nedenle bombalamalardan sonra görülür. İlaçlar, enfeksiyonlar, anfilaksi, egzersiz ve kan potasyum seviyesinde ani düşüşler diğer rabdomiyoliz nedenleri arasındadır. Tablonun ağırlığı kas hasarının ve böbreğin durumuna göre değişir.
Rabdomiyoliz daha hafif seyirli olarak da ortaya çıkabilir. Hastalarda kas ağrısı, güçsüzlüğü vardır ve idrarları koyu renktedir. Çölyak hastalarında rabdomiyoliz bildirilen 8 olgu sunumu bulunmaktadır. Bunların çoğunda kan potasyum seviyeleri düşük saptanmıştır. Çölyak hastalığında hem emilememeye hem de ishale bağlı olarak potasyum seviyelerinde düşme olabilir. Bu konuda yazılmış ilk olgu sunumu 1982 yılında yayınlamıştır (93). Diğer gıdalardan da balığa bağlı rabdomiyoliz bildirilmiştir (94). Bu durumda belirli bir nedene bağlanamayan rabdomiyoliz olgularında önce çölyak hastalık düşünülmelidir. Çölyak saptanmayanlarda, diğer gıdaların da sorumlu
olabileceği akla getirilmelidir.
93. Nanji AA, Freeman HJ, Anderson FH. Paralysis and rhabdomyolysis: a presenting feature of celiac disease. West J Med. 1982;136:273-4.
94. Paul V, Shamah S, Garankina O, Wolf L, Shia Lin Y. Rhabdomyolysis after fish consumption: Haff’s disease. QJM. 2014;107:67-8.
