Toplumda en sık rastlanan otoimmün hastalıktır, % 5 oranında gözlenir ve kadınlarda 10 kat daha sıktır. Hastalık bazılarında tiroit bezinin fonksiyonlarını etkilemez, bazılarında aşırı, bazılarında da az çalışmasına neden olur. Aşırı çalışmasında Graves hastalığı, az çalışmasında da Hashimoto tiroiditi adı verilen hastalıklar ortaya çıkar. Hashimoto tiroiditi, toplumda daha sıktır. Otoimmün tiroiditli hastalarda tiroite karşı otoantikorlar oluşmuştur.
Tiroit bezi, metabolizmayı düzenleyen T3 ve T4 adı verilen hormonları salgılar. Tiroit bezi fazla çalıştığında hipertiroidi denen tablo gelişir. Bu hastalarda çarpıntı, kilo kaybı ve sinirlilik en sık gözlenen yakınmalardır. Ayrıca ellerde titreme, kaslarda güçsüzlük, ishal, vücut ısısının ve deri neminin artması da gözlenebilir. Graves hastalığında bazen göz küreleri öne doğru çıkar, buna egzoftalmi denir. Tiroit bezinin az çalışmasına hipotiroidi tablosu görülür. Hastalarda kilo alımı, kalp hızında yavaşlama, deri kuruluğu, saç dökülmesi, unutkanlık ve kabızlık gibi yakınmalar bulunur.
Otoimmün tiroidit ve çölyak hastalığı
Çeşitli çalışmalarda, çölyak hastalarında otoimmün tiroiditin artmış olduğu gösterilmiştir. Hatta bunların birinde, çölyak hastalarının %26.2’sinde otoimmün tiroidit saptanmıştır (44). Otoimmün troiditlilerde çölyak hastalığı sıklığı
ise %1.2-%5.4 arasında değişmektedir (45, 46). Glutensiz diyetin otoimmün tirodit üzerine etkisi farklı sonuçlar vermiştir. Bir çalışmada etkisiz bulunmuş (47), bazı olgu sunumlarında klinik düzelme, hatta birinde otoantikor seviyesinde düşme bile bildirilmiştir (48-50).
Öneriler: Tedaviye yanıtsız hipertiroidili veya egzoftalmili hastalarda kitabın V. bölümünde yazılan genel önerilere uyulmasının, kişiye özel önerilerden A ve C planına göre diyet yapılmasının yararları olabilir. C planında çölyak ve gluten için de araştırmalar yapıldığından bu hastalarda B planıyla zaman geçirilmemelidir.
Kitap:Artık Hastalığımla Baş Edebiliyorum (Mast Hücrelerinin Gizi), Nobel Tıp Kitabevleri.
44. Ansaldi N, Palmas T, Corrias A,et al. Autoimmune thyroid disease and celiac disease in children. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2003l;37:63-6.
45. Teixeira LM, Nisihara R, Utiyama SR., Et al. Screening of celiac disease in patients with autoimmune thyroid disease from Southern Brazil. Arq Bras Endocrinol Metabol. 2014 Aug;58(6):625-9.
46. Spadaccino AC, Basso D, Chiarelli S, Et al. Celiac disease in North Italian patients with autoimmune thyroid diseases. Autoimmunity. 2008 Feb;41(1):116-21.
47. Metso S, Hyytiä-Ilmonen H, Kaukinen K, et al. Gluten-free diet and autoimmune thyroiditis in patients with celiac disease. A prospective controlled study. Scand J Gastroenterol. 2012;47:43-8.
48. Valentino R, Savastano S, Tommaselli AP,et al. Unusual association of thyroiditis, Addison’s disease, ovarian failure and celiac disease in a young woman. J Endocrinol Invest. 1999;22:390-4.
49. Joshi AS, Varthakavi PK, Bhagwat NM, Thiruvengadam NR. Graves’ disease and coeliac disease: screening and treatment dilemmas. BMJ Case Rep. 2014 Oct 23;2014. pii: bcr2013201386.
50. Hwang IK, Kim SH , Lee U, Et al. Celiac Disease in a Predisposed Subject (HLA-DQ2.5) with Coexisting Graves’ Disease. Endocrinol Metab (Seoul). 2015 Mar 27;30(1):105-9.
