Behçet hastalığı, ilk kez bir Türk doktoru olan Hulusi Behçet tarafından tanımlanmıştır. Bu hastalığa Behçet sendromu da denir. Her iki cinste görülmesine rağmen erkeklerde daha ağır seyreder. Hastalarda ağız içerisinde ve cinsel bölgede tekrarlayan ağrılı ülserler oluşur. Damarlarda iltihap vardır, deri, gözler, eklemler, beyin, sindirim sistemi tutulabilir. Yüzeyel ve derin venlerde trombozlar oluşabilir. Klinik tablo tutulan yerlere göre değişir.
Behçet hastalığı, mast hücreleri ve alerji
Bu hastalıkta ağızdaki aftlarda (58, 59) derideki hasta bölgelerde (59) ve hastalığın tanısında kullanılan deri testinde oluşan değişikliklerde (60), mast hücrelerinde artma saptanmıştır. Ağız ve derideki lezyonların incelendiği çalışmada mast hücrelerinden salgılanan histamin de artmış bulunmuştur (59).
Ülkemizde yapılmış bir çalışmada bu hastaların %44’ünde serum total IgE normal seviyelerinin üstünde bulunmuştur (61). Ama gene ülkemizden yapılmış Ailevi Akdeniz ateşi hastalarının da değerlendirildiği çalışmada, Behçet hastalığında total IgE seviyeleri kontrol grubundan farklı bulunmamıştır (54).
Behçet Hastalığı ve çölyak hastalığı
Literatürde Behçet hastalığı ve çölyak hastalığı birlikteliği olan hasta sunumları çok az sayıdadır. Bunlardan literatürdeki üçüncü olgu olduğu yazılan hastada, glutensiz diyetle iyileşme bildirilmektedir (62). İran’da yapılmış bir çalışmada Behçet hastalığı olanlarda çölyak hastalığı sıklığı %1.3 olarak saptanmıştır. Burada AGA’lara bakılmamış, EMA ve tTGA’lara göre hastalar histopatolojik incelemeye alınmışlardır. Bu nedenle glutene karşı oluşmuş antikorlar konusunda bilgi alınamamaktadır (63).
Behçet Hastalığı ve diğer gıdalar
Behçet hastalarında, inek sütü proteinlerine ve yumurtaya karşı oluşmuş antikorlarının incelendiği bir çalışmada, yumurtaya karşı değil ama inek sütü proteinlerine karşı yüksek IgG ve IgA antikorları sıklığı istatistiksel olarak anlamlı şekilde artmış bulunmuştur. Bu çalışmada ancak çok gelişmiş laboratuvarlarda yapılan bir test de uygulanmış ve hastalığı aktif olanların inek sütü proteinlerine karşı artmış bir tür bağışıklık yanıtı verdiği gözlenmiştir (64).
Behçet hastalığında sindirim sisteminin tutulduğu durumda, hastalık Crohn hastalığına çok benzer. Crohn hastalığında ekmek ve bira mayasına karşı ASCA antikorlarının sık olarak yüksek çıkmasından esinlenerek, Behçet Hastalığı olan hastalarda da ASCA incelemeleri yapılmıştır. İlk ASCA çalışmasında IgG antikorlarına bakılmış ve pozitiflik, olguların %48.1’ inde bulunmuştur (65). Bu konuda yapılan ikinci çalışma ülkemizden olup ASCA pozitifliği %4 saptanırken (66), gene ülkemizden yapılmış bir başka çalışmada hiç pozitiflik bulunmamıştır (67). Bu durumda ülkemizdeki Behçet hastalarında ASCA pozitifliğinin düşük olduğu söylenebilir. Yukarıda yüksek oran veren çalışma ise İsrail’de yapılmıştır. Behçet hastalığı olanlarda ve ailelerinde İsrail’de yapılan bir başka çalışmada, pozitiflik oranı hastalarda %38.1, aile bireylerinde %9.6 olarak bulunmuştur. Hasta grupta ASCA pozitifliği ile klinik tablo arasında ilişki bulunamazken, akrabaların ağızda yaraları olanlarında, aftların 1 yılda oluşma sayıları ve iyileşme süreleriyle ASCA antikorlarının miktarları arasında ilişki saptanmıştır (68).
Öneriler: Önemli bir hastalık olduğu ve mast hücreleriyle ilişkili ciddi veriler bulunduğu için, kitabın V. bölümündeki genel önerilere çok özenle uyulması yararlı olabilir. Tedaviye dirençli ağır hastalarda, doktorunun onayı da alınarak, birlikte aynı bölümdeki kişiye özel önerilerden A ve C planlarının uygulanması da düşünülebilir. D planı bu hastalarda uygulanmamalıdır.
Kitap: Artık Hastalığımla Baş Edebiliyorum (Mast Hücrelerinin Gizi), Nobel Tıp Kitabevleri.
54. Yazici A, Orge Gonullu E, Kardes B, Cefle A. The prevalence of atopy in patients with familial Mediterranean fever and Behçet’s disease. Clin Exp Rheumatol. 2013 May-Jun;31(3 Suppl 77):68-70. Epub 2013 Sep 9.
58. Gao C. Clinical pathological analysis of recurrent oral ulcer and Behçet’s syndrome. Zhonghua Kou Qiang Yi Xue Za Zhi. 1990;25:82-5.
59. Lichtig C, Haim S, Hammel I, Friedman-Birnbaum R. The quantification and significance of mast cells in lesions of Behçet’s disease. Br J Dermatol. 1980;102:255-9.
60. Haim S, Sobel JD, Friedman-Birnbaum R, Lichtig C. Histohogical and direct immunofluorescence study of cutaneous hyperreactivity in Behçet’sdisease. Br J Dermatol. 1976;95:631-6.
61. Onat AM, Buyukhatipoglu H, Yilmaz M, et al. Immunoglobulin E: a new diagnostic clue for Behçet’s disease? IgE and Behçet’s disease. Clin Rheumatol. 2007;26:81-3.
62. Caldas CA, Lage LV, de Carvalho JF. Behçet’s disease associated with celiac disease: a very rare association. Rheumatol Int. 2010;30:523-5.
63. Zamani F, Shahram F, Shakeri R, et al. Prevalence of celiac disease among patients with Behcet’s disease in Iran. Dig Dis Sci. 2009;54:1736-9.
64. Triolo G, Accardo-Palumbo A, Dieli F, et al. Humoral and cell mediated immune response to cow’s milk proteins in Behçet’s disease. Ann Rheum Dis. 2002;61:459-62.
65. Krause I, Monselise Y, Milo G, Weinberger A. Anti-Saccharomyces cerevisiae antibodies–a novel serologic marker for Behçet’s disease. Clin Exp Rheumatol. 2002 ;20(4 Suppl 26):S21-4.
66. Fresko I, Ugurlu S, Ozbakir F, et al. Anti-Saccharomyces cerevisiae antibodies (ASCA) in Behçet’s syndrome. Clin Exp Rheumatol. 2005 ;23(4 Suppl 38):S67-70.
67. Filik L, Biyikoglu I. Differentiation of Behcet’s disease from inflammatory bowel diseases: anti-Saccharomyces cerevisiae antibody and anti-neutrophilic cytoplasmic antibody. World J Gastroenterol. 2008 ;14:7271.
68. Monselise A, Weinberger A, Monselise Y,et al. Anti-Saccharomyces cerevisiae antibodies in Behçet’s disease–a familial study. Clin Exp Rheumatol. 2006 ;24(5 Suppl 42):S87-90.
