Burun mukozasının alerjik iltihabıdır. Sıklığı gelişmiş ülkelerde %10’un üzerindedir. Daha çok 20 yaş öncesinde gözlenir. Bu hastalıkta hapşırma, burunda ve gözlerde kaşınma, burun akıntısı ve tıkanıklığı yakınmaları vardır. Bazı hastalarda başağrısı, ses kısıklığı, öksürük ve işitme problemleri olabilir. Bu yakınmalar bazılarında sadece bahar aylarında oluşabilir. O zaman mevsimsel rinit veya halk arasında saman nezlesi adını alır. Ağaç polenleri, çim polenleri, yabani ot polenlerine bağlı olarak gelişebilir. Bazılarında ise yakınmalar süreklidir. Burada alerji nedenleri sıklıkla ev tozu akarları, küf mantarları, hayvan tüyleri ve gıdalardır. Hava kirliliği, kimyasal maddeler, bazı ilaçlar a alerjik rinit nedenleri arasında sayılabilir. Hastalık hayati önem taşımaz ama yaşam kalitesini bozar. Sinüzite ve orta kulak iltihabına neden olabilir. Diğer alerjik hastalıklar, özellikle konjunktivit ve astım bu hastalarda sık görülür.
Alerjik rinit ve gıdalar
Genelde gıdaların rolü ön sıralarda kabul edilmez ama alerjik rinitli 1-3 yaş arası çocukların incelendiği bir çalışmada gıdalara karşı da yüksek IgE değerleri elde edilmiştir. O çalışmada hem hava hem de gıda antijenlerine karşı oluşmuş IgE değerlerine bakılmış ve ayrıca eşlik eden diğer alerjik hastalıklar değerlendirilmiştir. En sık IgE pozitifliği %50 oranında küf mantarına karşı bulunmuş, bunu %34 oranıyla süt izlemiştir. Koyun eti %31, sığır eti %26, tahıl %18, yumurta %11 oranında pozitiflik vermiştir. Ev tozu akarlarına karşı pozitiflik oranı %21 bulunmuştur. Bu çocuklarda atopik dermatitin olması, alerjenlere karşı antikor gelişmesini artıran bir faktör olarak saptanmıştır (26).
Çocuklarda yapılan bir başka çalışmada, deri prik testleriyle küf mantarı %26, ev tozu akarı %36, ağaç poleni %35, kedi tüyü %22, ceviz %32, süt %28, yumurta %25, fındık %20, fıstık %12 pozitiflik vermiştir (9). Bir diğer çalışmada ise hem IgE hem de deri prik testleri yapılmıştır ve rinitleri aralıklı olan hastalarda polen alerjisi ön planda aptanmıştır. Devamlı alerjik riniti olanlarda ev tozu akarları, köpek, kedi tüyü alerjilerini %4.8 oranında süt ve yumurta alerjileri izlemiştir (27).
Alerjik rinit sinüzitle birlikte olduğunda alerjik rinosinüzit adı verilir. Burnun çevresinde, yüz kemikleri içerisinde, içi hava dolu odacıklar bulunur. Bunlara sinüs denir. Bu odacıklar delikler aracılığıyla buruna açılırlar. Alerjik rinosinüzitte burun yanında bunları döşeyen mukozanın da alerjik iltihabı vardır. Hastalarda burun tıkanıklığı, burun akıntısı, geniz akıntısı, göz çevresinde ve yanaklarda ağrı, kafada basınç hissi, öne eğilmekle artan yüz ağrısı, baş ağrısı gibi yakınmalar vardır. Neden olan alerjenler alerjik rinitte sayılanlardır. Alerjik rinosinüsit de, mevsimsel veya sürekli olabilir. Bazen bu hastalarda alerji düşünülmez ve uzun yıllar boyunca sık sık antibiyotik tedavisi uygulanır.
9. Hosseini S, Shoormasti RS, Akramian R, et al. Skin Prick Test Reactivity to Common Aero and Food Allergens among Children with Allergy. Iran J Med Sci. 2014;39:29-35.
26. Dai WL, Zhang J, Pan YS, Chen M, Zhang YM. Clinical analysis of allergic rhinitis in children between 1 and 3 years of age. Zhonghua Er Bi Yan Hou Tou Jing Wai Ke Za Zhi.2011;46:921-7.
27. Balatsouras DG, Koukoutsis G, Ganelis P, et al. Study of allergic rhinitis in childhood. Int J Otolaryngol. 2011;2011:487532.
