Eozinofil nedir?

Eozinofil bağışıklık reaksiyonlarında rol oynayan akyuvarlardan biridir. Enfeksiyon ajanlarından daha çok parazitleri ortadan kaldırmada görevlidir. Diğer akyuvarlar gibi kemik iliği tarafından yapılarak kana salınır. Eozinofiller akyuvarların %6’sından azını oluşturur ve sayıları 1 mL kanda 500’ün altındadır. Vücutta parazit bulunduğunda ve alerjik reaksiyonlarda sayıları artar.

Daha fazla bilgiye ulaşabileceğiniz ‘Artık Hastalığımla Baş Edebiliyorum – Mast Hücrelerinin Gizi’ E-kitabı yayında, indirimli olarak satın alıp hemen indirebilirsiniz!

Akyuvarlardan nötrofil, eozinofil ve bazofillerin içerisinde granül adı verilen küçük parçalar vardır. O nedenle bu hücrelere granülosit denir. Granüllerde bazı toksik proteinler ve kimyasallar depolanmıştır. Bu maddeler enfeksiyon ajanlarını öldürücü etkiye sahiptir. Eozinofillerin granüllerindeki proteinlerden biri eosinophil cationic proteindir (ECP) (1). ECP ve eozinofillerden salgılanan diğer proteinlerin kişilerin dokularına da zararlı etkileri vardır. ECP’nin en fazla sinir dokusu üzerinde zararlı olduğu gösterilmiştir (2).

Eozinofiller uyarıldıklarında granüllerindeki proteinlerin yanında, iltihapta rol oynayan maddeleri salgılar. Ayrıca  kendilerinin kemik iliğinden daha fazla yapılmasını, hasta bölgede toplanmasını ve uyarılmasını sağlayan sitokinleri de salgılar (1). Mast hücreleri de eozinofillerin kemik iliğinde yapılmalarını, hasta bölgeye toplanmalarını, uyarılmalarını sağlayan sitokinler salgılar (3,4).

Dokularda Eozinofiller

Eozinofiller parazit varlığında ve alerjik reaksiyonlarda sadece kanda değil dokularda da artar. Aslında eozinofiller normal dokularda az sayıda olmak üzere bulunabilir. Alerjik hastalıklarda, hastalığın bulunduğu yere göre, örneğin alerjik rinitte burun mukozasında, astımda soluk borularının mukozasında artmıştır.Gıda alerjilerinde sindirim kanalının mukozasında eozinofiller artar ama bu artış yer yer olduğu için saptanamayabilir. Eozinofillerin dokularda veya organlarda çok fazla artmış olduğu hastalıklara eozinofilik hastalıklar denir.

Eozinofillerin 6 aydan daha uzun olarak 1 mL kanda 1500’ün üzerinde bulunmasına hipereozinofilik sendrom adı verilir. Bu hastalıkta başta kemik iliği olmak üzere deride, akciğerde, kalp ve dolaşım sistemi, sindirim sistemi gibi sistemlere ait organ ve dokularda eozinofiller artmıştır. Eozinofillerden açığa çıkan toksik proteinlerin verdiği zararlar yüzünden çok ağır seyreden bir hastalıktır. Diyetinden balı kesmekle ve sağlıklı olduğu ileri sürülen bazı otları kaynatarak elde ettiği sıvıyı içmeyi bırakmakla iyileşen iki hipereozinofilik sendromlu hastamı kitapta (s,116-118) okuyabilirsiniz.

Salgılarda, İdrar ve Dışkıda Eozinofiller

Eozinofiller alerjik hastalıklarda, hasta dokuların salgıladıkları sıvılarda (balgam, sümük gibi), idrar ve dışkıda artmış sayıda bulunur. Charcot–Leyden kristali denen ve eozinofillerin parçalanması ile oluşan kristal yapısındaki cisimler de eozinofillerin artmış olduğu hastalıklarda hastalığın yerine göre balgam, sümük, idrar ve dışkıda bulunabilir. Ayrıca alerjik hastalıklarda eozinofillerin granüllerindeki ECP gibi toksik proteinler de kanda, sayılan sıvılarda veya dışkıda artmış olarak bulunabilir.

Kitap: Artık Hastalığımla Baş Edebiliyorum (Mast hücrelerinin Gizemi), Nobel Tıp Kitabevleri

1.Melo RC, Liu L, Xenakis JJ, Spencer LA. Eosinophil-derived cytokines in health and disease: unraveling novel mechanisms of selective secretion. Allergy. 2013; 68:274-84.
2.Fredens K, Dahl R, Venge P. Eosinophils and cellular injury: the Gordon phenomenon as a model. N Engl Reg Allergy. 1985; Proc 6:346-51.
3. Theoharides TC, Alysandratos KD, Angelidou A, et al. Mast cells and inflammation. Biochim Biophys Acta. 2012;1822:21-33.
4. He SH, Zhang HY, Zeng XN, Chen D, Yang PC. Mast cells and basophils are essential for allergies: mechanisms of allergic inflammation and a proposed procedure for diagnosis. Acta Pharmacol Sin. 2013; 34:1270-83.

Resim Kaynakları

1.By No machine-readable author provided. Jomegat assumed (based on copyright claims
2. By The Armed Forces Institute of Pathology (AFIP) [Public domain], via Wikimedia Commons