Sinir sistemi, merkezi ve periferik (çevresel) olmak üzere iki bölümde incelenir. Merkezi sinir sistemi beyin, beyincik, omurilik soğanı ve omurilikten oluşur. Merkezi sinir sistemini kaslara, deriye ve organlara bağlayan sinirler, periferik veya çevresel sinirlerdir. Merkezi sinir sistemi meninks adı verilen zarlarla çevrilidir ve bunların arasında beyin omurilik sıvısı bulunur.
Gluten
Bazı sinir hastalıkları ile glutenin ilişkisi, yıllardan beri nörologların üzerinde durdukları bir konudur. Beyinciğin hastalığı olan serebellar ataksi ve çevre sinirlerinin hastalığı olan periferik nöropati, glutenle ilişkisi en çok çalışılan hastalıklardır.
Glia hücreleri
Ayrıca son yıllarda, sinir sistemi hastalıklarının çoğunun altında yatan iltihaptan glia hücreleri sorumlu tutulmaktadır. Bu hücreler merkezi sinir sisteminde sinir uyarılarını üreten ve ileten sinir hücrelerinin arasında bulunur ve onlara destek görevi yapar (bk., kitap, s. 185). İşin ilginç yanı, glia hücreleri ile mast hücreleri arasında bir ilişki vardır ve biri uyarılınca diğerinin uyarıldığı anlaşılmıştır (1-6). Bu durumda mast hücrelerinin uyarılması, glia hücrelerini uyararak dolaylı şekilde beyin iltihabına neden olabilir. Mast hücrelerinin uyarılmasının azaltılması da glia hücrelerinin uyarılmasını azaltabilir.
Kitap: Artık Hastalığımla Baş Edebiliyorum (Mast Hücrelerinin Gizi), Nobel Tıp Kitabevleri.
1. Skaper SD, Facci L. Mast cell-glia axis in neuroinflammation and therapeutic potential of the anandamide congener palmitoylethanolamide. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci. 2012; 367:3312-25.
2. Dong H, Zhang X, Qian Y. Mast cells and neuroinflammation. Med Sci Monit Basic Res. 2014; 20:200-6.
3. Kim DY, Jeoung D, Ro JY . Signaling pathways in the activation of mast cells cocultured with astrocytes and colocalization of both cells in experimental allergic encephalomyelitis. J Immunol. 2010; 185:273-83.
4.Yuan H, Zhu X, Zhou S, Chen Q, Zhu X, et al. Role of mast cell activation in inducing microglial cells to release neurotrophin. J Neurosci Res. 2010; 88:1348-54.
5. Zhang S, Zeng X, Yang H, Hu G, He S. Mast cell tryptase induces microglia activation via protease-activated receptor 2 signaling. Cell Physiol Biochem. 2012; 29:931-40.
6. Skaper SD, Giusti P, Facci L . Microglia and mast cells: two tracks on the road to neuroinflammation. FASEB J. 2013; 26:3103-17.
