Jüvenil genç demektir, idiyopatik sözcüğü, nedeni bilinmeyen anlamını taşımaktadır. Adında idyopatik olmasına rağmen bir otoimmün hastalıktır. Bu hastalık eklemlerde kalıcı hasar yapar, şekil bozukluklarına ve sakatlığa neden olur. Farklı tipleri bulunur. Örneğin, bir tipinde ateş, vücutta döküntüler ve ciddi eklem tutulumu vardır. Bir tipinde tek, diğer bir tipinde ise birden fazla eklem tutulumu görülür. Bir tipi ise psöriyazis (sedef hastalığı) adındaki bir deri hastalığıyla birliktedir. Bazı hastalarda üveit denen göz hastalığı bulunur. Hastalığın eski adı jüvenil romatoid artrittir ve romatoid artritin genç yaşlarda görülen şekli anlamını taşır.
Jüvenil romatoid artrit ve alerji
Önceleri yapılan bir çalışmada bu çocuklarda alerjik hastalıklardan alerjik rinit, polen alerjenlerine karşı IgE ve IgG değerleri ve deri prik testlerinde farklılık görülmemiştir (16). Yeni yayınlanan bir çalışmada ise, hastalığın ateşli ve döküntülü şeklinde %44 oranında atopinin (alerjik hastalıklara yatkınlık) olduğu, bu çocuklarda daha fazla eklemin tutulduğu, kan IgE değerlerinin daha yüksek ve 2 yıl izlemde atakların daha sık olduğu bildirilmektedir (17).
Jüvenil romatoid artrit ve çölyak hastalığı
Juvenil idyopatik artritte çölyak hastalığı sıklığı %0 (18) ile %6.6 (19) gibi farklı oranlarda bildirilmiş ve bu hastalarda çölyak hastalığı araştırması, birinci çalışmayı yapanlar tarafından gereksiz, ikinci çalışmayı yapanlar tarafından da gerekli bulunmuştur. Bu oranı %2.4 bulan bir başka çalışmada ise, sonuç olarak her jüvenil romatoid artritli hastanın, çölyak hastalığı araştırmasından geçmesinin yararlı olacağı bildirilmiştir (20). Bu konuda daha yeni yapılmış bir çalışmada ise, jüvenil romatolojik hastalıkları olanlarda tTGA’ya bakılmış ve olguların %53’ünde, kontrol grubunun da %20’sinde pozitif bulunmuştur. Bu çocukların hiçbirisinde çölyakta görülen bağırsak yakınmaları saptanmamış ama gelişmelerinin geri ve eklem hastalıklarının daha şiddetli olduğu gözlenmiştir. tTGA çölyak hastalığı için çok hassas bir testtir, ancak kontrol grubunda da yüksek oranın saptanması çalışmanın yorumlanmasını zorlaştırmaktadır (21).
Jüvenil romatoid artrit ve gıdalar
Bu hastalıkta gluten konusunda bilgi veren çalışmalardan biri, AGA için %33.9 oranında pozitiflik vermiştir (18). Diğeri, AGA IgG antikorlarının %33.3, IgA antikorlarını %9.5 oranında pozitif olduğunu saptamıştır. AGA IgA ve IgG pozitifliği, sadece gliadine karşı antikor oluştuğunu göstermekte ve gluten duyarlılığı konusunda da bilgi vermektedir. Yıllardan beri bazı nörolog ve psikiyatristler, AGA pozitifliğine önem vermekte ve diyetten glutenli gıdaları keserek bazı başarılar elde ettiklerini bildirmektedir. Son yıllarda gastroenterologların diyetten gluteni keserek başarılı sonuç aldıkları çölyak dışı gluten duyarlılığında da, AGA pozitifliği %60’ı geçmektedir (61/I).
Bu hastalıkta, sütle ilgili olarak yayınlanan bir mektup çok ilginçtir. Orada 14 yaşında ve 6 yıldır juvenil romatoid artrit tanısı ile izlenen bir hasta anlatılmıştır (22). 9 aylık kardeşinde inek sütü alerjisi ortaya çıkınca, doktoru “bu çocukta da olabilir″ diye düşünüp sütü kesmiş, ve çocuğun yakınmaları geçmiştir. Ama arada kaza ile süt içeren gıdaları alma devrelerinde hem eklem ağrıları hem de ateş ve döküntü gibi yakınmaları olmuştur. Daha sonra da 2 kez bilinçli olarak süt verilip hastalık değerlendirilmiştir. Birinde 23, diğerinde 10 gün sonra eklem ağrıları ve diğer yakınmalar başlamıştır. Bir başka yazıda da ise 60 jüvenil romatoid artritli hastanın üçünde gıdaların etkisinin olabileceği düşünülmüş, bunlardan ancak birinde sütle ilişki kurulabilmiştir (23).
Öneriler: Önemli, hem çocukları hem de ailelerini çok yıpratan bir otoimmün hastalık olduğu için, mast hücrelerinin uyarılmasını azaltmak amacıyla, öncelikle kitabın V. bölümündeki genel önerilere elden geldiğince uyulmalı, ev içi havası alerjenlerini daha etkin bir şekilde uzaklaştırmak için deri prik ve/veya IgE testleri yapılmalıdır. Tedaviye yanıtsız olgularda kişiye özel önerilerden A ve C planlarına, doktorunun onayı ve bir diyet uzmanın yardımıyla uyulması iyi sonuçlar verebilir.
Kitap: Artık Hastalığımla Baş Edebiliyorum (Mast Hücrelerinin Gizi), Nobel Tıp Kitapevleri.
16. Peskett SA, Platts-Mills TA, Ansell BM, Stearnes GN. Incidence of atopy in rheumatic disease. J Rheumatol. 1981;8:321-4.
17. Zhang WM, Xu LY, Lu YM, Cao LF. Atopy in children with systemic onset juvenile idiopathic arthritis (SoJIA) is associated with a worse outcome. Immunopharmacol Immunotoxicol. 2014;36:176-81.
18. Lepore L, Pennesi M, Ventura A,et al. Anti-alpha-gliadin antibodies are not predictive of celiac disease in juvenile chronic arthritis. Acta Paediatr. 1993 ;82:569-73.
19. Stagi S, Giani T, Simonini G, Falcini F. Thyroid function, autoimmune thyroiditis and coeliac disease in juvenile idiopathic arthritis. Rheumatology (Oxford). 2005;44:517-20.
20. Al-Mayouf SM, Al-Mehaidib AI, Alkaff MA. The significance of elevated serologic markers of celiac disease in children with juvenilerheumatoid arthritis. Saudi J Gastroenterol. 2003;9:75-8.
21. Gheita TA, Fawzy SM, Nour El-D in AM, Gomaa HE. Asymptomatic celiac sprue in juvenile rheumatic diseases children. Int J Rheum Dis. 2012;15:220-6.
22. Ratner D, Eshel E, Vigder K. Juvenile rheumatoid arthritis and milk allergy. J R Soc Med. 1985;78:410-3.
23. Schrander JJ, Marcelis C, de Vries MP, van Santen-Hoeufft HM. Does food intolerance play a role in juvenile chronic arthritis? Br J Rheumatol. 1997;36:905-8.
61/I. Volta U, Tovoli F, Cicola R, et al. Serological tests in gluten sensitivity (nonceliac gluten intolerance).J Clin Gastroenterol. 2012;46:680-5.
